Programma 11. Financieel solide

We werken aan de volgende doelstelling(en):

• Uitvoeren van een stabiel financieel beleid

In het coalitieakkoord ‘Kansen zien, kansen pakken' is gekozen voor een solide financieel beleid met sluitende meerjarenbegrotingen. We hebben een algemene reserve die momenteel ruimschoots voldoet aan de gestelde normen (10% van de algemene uitkering).

De financiële positie van de gemeente wijzigt sterk (een "jojo-effect"). Onze programmabegroting 2021-2024 stond onder druk. De provincie Noord-Brabantbeoordeelde onze begroting destijds als "Oranje". Dit komt vooral door:

• kostenstijgingen in het sociaal domein. We hebben te maken met stijgende tekorten op het gebied van jeugdzorg en Wmo. Hierbij beseffen we dat dit vooral komt doordat landelijke bezuinigingen te vroeg zijn ingeboekt en dat we het als gemeentes in Nederland "nog niet zo slecht doen". Dit bleek duidelijk uit de rapporten die het vorige kabinet heeft laten maken over de jeugdzorg in Nederland.
• kostenstijgingen op het gebied van bijzondere bijstand/ schuldhulpverlening. We zien problematiek en kosten stijgen.
• de komst van een nieuwe grote transitie, namelijk de Omgevingswet/ omgevingsvisie;
• grote maatschappelijke opgave op het gebied van duurzaamheid;
• toegenomen risico's (zie begrotingsparagraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing).

Tegenover deze ontwikkelingen zien we nu ook positievere ontwikkelingen, zoals:

• Sterk fluctuerende algemene uitkering. Liet de meicirculaire 2021 nog een tegenvaller zien van de rijksuitgaven, was de septembercirculaire 2021 ineens weer erg positief. Dit soort grote verschillen in de algemene uitkering blijven een uitdaging bij een financieel solide beleid.
• Extra rijksinkomsten voor jeugdzorg voor het jaar 2021 en 2022. Tussen Rijk, VNG en provincies is afgesproken dat gemeenten in de meerjarenraming rekening mogen houden met 75% van de bedragen uit de hervormingsagenda jeugd. Dit verruimt het financieel perspectief aanzienlijk.   
• Mogelijke positieve effecten voor onze gemeente vanuit de herverdeling van het gemeentefonds. Het huidig beeld is dat deze herverdeling voor onze gemeente voordelig is tussen € 19 en € 42 per inwoner. Besluitvorming hierover is aan het nieuwe kabinet.

Dit maakt dat onze financiële positie sterk is verbeterd.
Daarnaast:

• De hoogte van de algemene reserve voldoet momenteel ruimschoots aan onze eigen vastgestelde norm (10% van de algemene uitkering). Voor het compenseren van COVID-19 effecten is besloten dat de algemene reserve tijdelijk onder deze norm mag komen.
• We hebben en goedkeurende verklaring van de accountant op de jaarrekening 2020 en ook de managementletter bevatte weinig kritische kanttekeningen.
• We hebben een positief oordeel gekregen van de provincie Noord-Brabant op onze programmabegroting 2022-2025. Daarnaast hebben we voldoende weerstandsvermogen om gemeentelijke risico's af te dekken.
• We zien een toename van risico's.
• De algemene bedrijfsreserve van het grondbedrijf (ABR) is goed gevuld.
• Een deel van de investeringsruimte kan worden bekostigd uit het overschot op de Algemene bedrijfsreserve van het grondbedrijf.

• In 2021 hebben we een herstelagenda COVID-19 opgesteld. Deze hebben we opgenomen in de kadernota. In deze herstelagenda hebben we gekozen voor een herstel en versterkingspakket gericht op de volgende pijlers:

• Duurzaam investeren;
• Investeren in een sociaal sterke stad;
• Helpen verdienen.

• In 2021 hebben we vastgehouden aan eerder ingezette beleid voor COVID-19 compensatie. De kern van dit beleid was/ is dat we ter ondersteuning van inwoners, bedrijven en instellingen zoveel mogelijk aansluiten bij de landelijke regelingen. Vervolgens kijken we naar provinciale regelingen, de banken en de branche-organisaties. Vervolgens kijken we naar onze eigen rol. Daarbij hebben we volgende criteria gevolgd:
  • we geven inkomenssteun aan mensen die dat nodig hebben, geen omzetsteun aan bedrijven of sectoren;
  • helpen verdienen
  • op naar werk
  • we investeren in samenleven
  • we investeren in zorgcontinuïteit
  • we zijn en blijven een financieel gezonde organisatie.

Een totaalbeeld hiervan is ook opgenomen in deze programma-evaluatie.

• We zetten via onder andere de G40 en via de VNG blijvend in op lobby richting het Rijk op het gebied van:
  • voldoende middelen voor jeugdzorg;
  • afschaffing van het WMO abonnementstarief;
  • voldoende compensatie voor de effecten vanuit COVID-19 (korte en langere termijn);
  • (gedeeltelijk) terugdraaien van de zogenaamde opschalingskorting;
  • Aanpassing wetgeving rondom no cure-no pay bureaus (WOZ);
  • voldoende middelen voor de uitvoering van de energietransitie;
  • voldoende middelen voor de ruimtelijke opgaven op het gebied van wonen en mobiliteit.
• Op basis van de taskforce woningbouw en bedrijventerreinen werkten we financiële instrumenten uit om zo inhoud te geven aan anticyclisch investeringsbeleid. Nota grondbeleid, het grondprijsbeleid en de nota kostenverhaal zijn eind 2021 door de gemeenteraad vastgesteld.
• We implementeerden in 2021 (met een doorloop naar 2022) een nieuw financieel pakket. We hebben daarbij ingezet op: de basis op orde houden, het doorvoeren van procesverbeteringen en verdergaande digitalisering.
• We hebben de aanbesteding van een nieuwe accountant in 2021 afgerond en de Raad heeft Baker Tilly benoemd als nieuwe accountant.
• In 2021 zijn de financiële verordening 212 en het treasurystatuut geactualiseerd en door de gemeenteraad vastgesteld.
• We monitoren periodiek de betalingstermijn van onze facturen. Gedurende de COVID-19 crisis hebben we versneld facturen betaald (binnen 16 dagen).
• We hebben voorbereidingen gedaan voor de invoering van de rechtmatigheidsverklaring. Deze wordt per boekjaar 2022 ingevoerd.

• In het portaal http://financien.oss.nl staan alle digitale planning & control documenten.